جشنواره هنرهای شهری مشهد عمری 13ساله دارد. رویدادی که توانسته هرسال با فرا رسیدن نوروز شادابی و نشاط را به شهر و میان شهروندان بیاورد. امسال قرار است این رویداد با بهره‌‌گیری از تجربه‌های به‌دست آمده از سال‌های گذشته به شکل متفاوت‌تری و در قالب بین‌المللی برگزار شود. از همین‌رو برای جشنواره بین‌المللی هنرهای شهری مشهد دو بخش اصلی (مسابقه بین‌المللی طراحی و اجرای فضاهای مفهومی) و بخش «نوروزگان» در نظر گرفته شده تا خلاقیت و هنر هنرمندان به شکل وسیع‌تری در شهر به کار گرفته شود. احسان مهدوی گرافیست مشهدی که پیش از این نیز تجربه حضور در رویداد هنرهای شهری یا استقبال از بهار را داشته، یکی از داوران بخش یادمان‌های نوروزی در مسابقه «نوروزگان» جشنواره بین‌المللی هنرهای شهری مشهد است. با او هم‌کلام شدیم و درباره ویژگی‌های جشنواره امسال و انتظاراتش از آثار صحبت کردیم که در ادامه می‌خوانید.
بازگردانده شدن سابقه جشنواره
مهدوی، به پیشینه این رویداد اشاره می‌کند و می‌گوید: جشنواره استقبال از بهار سال 1387 شروع به کار کرد تا عید نوروز را زنده نگه دارد و مشهد را شاداب‌تر و رنگی‌تر کند. از همان سال، برگزاری جشنواره با آزمون و خطا جلو رفت تا اینکه در اوایل دهه نود به ثمر نشست، به طوری که زائرانی که به مشهد می‌آمدند حتما در شهر هم آمد‌و‌شد داشتند تا فضاسازی شهر و آثار نصب شده را ببینند.
به گفته او، برگزاری این رویداد باعث شکل‌گیری جریان هنری در شهر شد که به دانشگاه‌های هنر، نگارخانه‌ها، موزه‌ها و حتی تئاترها هم رونق بخشید و اخلاق شهروندی و فرهنگ شهر را هم بالا برد.
داور بخش یادمان‌های نوروزی با تأکید بر ضرورت توجه به سابقه برگزاری رویداد استقبال از بهار بیان می‌کند: در سال 97 اشتباه بزرگی رخ داد و شهردار وقت تمام سابقه جشنواره را پاک کرد و گفت اولین دوره جشنواره هنری خانه بهار برگزار می‌شود، ما خیلی به این اتفاق معترض بودیم که البته اعتراضمان به جایی نرسید. اما با تغییر مدیریت شهری، دوباره سابقه به جشنواره بازگردانده شده و ما می‌بینیم که در تبلیغات عنوان می‌شود چهاردهمین دوره جشنواره هنرهای شهری مشهد که این رویکرد بسیار ارزشمند است.
او همچنین انتخاب مهدی یک‌پسر را به عنوان دبیر جشنواره امسال انتخابی هوشمندانه می‌داند و یادآور می‌شود: سال 93 آقای یک‌پسر دبیر جشنواره شد و از همان ابتدا نشان داد که توانایی در مدیریت و برقراری نظم در برگزاری رویداد را دارد.
آوردهای جشنواره بین‌المللی برای مشهد
مهدوی بر این باور است که نتیجه جشنواره امسال پیش‌بینی نشدنی است و بعد از برگزاری باید آن را قضاوت کرد با این حال او یکی از حسن‌های جشنواره امسال را بین‌المللی برگزار شدن این رویداد می‌داند.
این هنرمند تأکید می‌کند: مشهد شهری بین‌المللی است و باید این اتفاق برایش رخ می‌داد البته نمی‌دانم امسال چقدر می‌تواند موفق باشد و چه تعداد هنرمند بین‌المللی مشارکت خواهند داشت، اما همین که این موضوع کلید خورده و اسمش به میان آمده ارزشمند است در سال‌های بعد هم جشنواره وجه بین‌المللی بودن خودش را پیدا می‌کند و کم‌کم پا می‌گیرد.
مهدوی درباره اهمیت بخش بین‌الملل برای شهر مشهد نیز توضیح می‌دهد: بین‌المللی شدن رویداد هنرهای شهری مشهد اتفاقی بسیار مهم است که می‌تواند گردشگران بیشتری را از کشورهای مختلف به شهرمان بیاورید.
او همچنین یادآور می‌شود: به هرحال هنرمندان بین‌المللی حرفه‌ای و درجه یک هستند و این اتفاق خوبی است که اثر ارائه کنند چون هنرمندان شهر و کشورمان هم در رقابت با آن‌ها بیشتر تلاش می‌کنند تا آثار بهتری را طراحی و اجرا کنند.
مشخص شدن جانمایی آثار
مهدوی درباره دیگر تفاوت‌های جشنواره با سال‌های گذشته نیز می‌گوید: در این دوره کارها براساس رزومه افراد حرفه‌ای پیش می‌‌رود، یعنی این طور نیست که هرکسی بتواند طرحی به جشنواره بفرستد.
به گفته او، در سال‌های قبل روند داوری تنها سه روز کامل به رد کردن کارهایی که اصلا در حد و اندازه جشنواره نبودند اختصاص داشت. اما با تصمیمی که گرفته شده امسال تنها افرادی حق ورود خواهند داشت که دارای تجربه بوده و تحصیل کرده باشند، البته بخش‌هایی مانند تزیینات شهری را همه می‌توانند شرکت کنند.
این هنرمند مشخص شدن 14 نقطه برای جانمایی المان‌ها را از دیگر نکات مثبت جشنواره پیش‌رو می‌داند و بیان می‌کند: چند سال است که در بخش نقاشی دیواری فهرست دیوارها و موضوع مرتبط با هر دیوار منتشر می‌شود تا هنرمندان براساس آن، طرح ارائه بدهند. ما مدت‌ها بود، این مطالبه را داشتیم که در جشنواره بهار هم این اتفاق رخ دهد که خوشبختانه امسال محقق شد و اسامی مکان‌ها همراه با موضوع اعلام شد.
او یادآور می‌شود: ایرادی که قبلا خودم هم درگیرش بودم و از آن رنج می‌بردم این بود که کارها ساخته می‌شد درحالی‌که مکان‌ها مشخص نبود بنابراین دوشب مانده به افتتاح جشنواره از شب تا صبح ما با جرثقیل دنبال جای خالی می‌گشتیم تا آثار را جانمایی کنیم. اتفاقی غیر حرفه‌ای که خوشبختانه امسال حل شد.
امید به جلوگیری از انتخاب آثار تکراری
مهدوی، داوری در جشنواره امسال را سخت می‌داند و درباره علت آن توضیح می‌دهد: یکی از آسیب‌هایی که به هنر و جشنواره‌های درازمدت وارد می‌شود تکرار است. اتفاقی که جلوی خلاقیت را می‌گیرد و کار را برای انتخاب آثار سخت می‌کند. همچنین ممکن است بسیاری از هنرمندان درجه یک کم‌کم از حضور در جشنواره‌ها کناره‌گیری کنند و تنها برخی افرادی که درآمدی از رویداد دارند کارشان را ادامه دهند. این افراد به جشنواره آسیب می‌زنند چون خطر نمی‌کنند و خلاقیت به خرج نمی‌دهند تا درآمدشان به مشکل نخورد.
به گفته داور بخش یادمان‌های نوروزی، یکی دیگر از خطرهای بزرگی که جشنواره را تهدید می‌کند تبدیل شدن آن به سرگرمی است.
او تأکید می‌کند: هنر ابزاری انسان‌ساز و خلاقانه است که هوش مردم را ارتقا می‌دهد و سرگرمی در آن جایی ندارد. از همین‌رو رسالت ما داورها نیز سنگین‌تر می‌شود تا آثاری از این دست را انتخاب نکنیم.
مهدوی با ابراز ناراحتی از ارسال شدن آثار تکراری به دوره‌های گذشته جشنواره یادآور می‌شود: شاید با ورود حرفه‌ای‌ترها به جشنواره امسال دوباره این رویداد جان بگیرد و از آن تکرار و وجه سرگرمی بودن نجات پیدا کند و خلاقیت موجود در آثار اوایل دهه 90 را دوباره به‌دست بیاورد.
او یکی دیگر از آسیب‌های وارد شده به جشنواره را کپی بودن برخی آثار در دوره‌های پیشین می‌داند و می‌گوید: بخشی از کپی بودن آثار به‌دلیل تصمیمات یکی از سازمان‌های شهرداری بود. در واقع ما در مدیریت هنری تلاش می‌کردیم تا آثار ناب و ایرانی و اصیل را انتخاب کنیم، آن‌ها جست‌وجو می‌کردند و آثار خارجی را به شهر می‌آوردند. اما امسال سعی کردیم جلو این موضوع را بگیریم.
