به گزارش ستاد رسانه ای جشنواره بین المللی هنرهای شهری مشهد، محمد درویشی داور بخش «یادمان‌های نوروزی» جشنواره ابتدا ایده برگزاری یادمان‌های شهری در ایام نوروز در مشهد را ستود و گفت: عنوان جشنواره در این سال‌ها تغییراتی داشته، ولی مهم‌ترین موضوع، مداوم‌بودن برگزاری جشنواره است. کمتر جشنواره‌ای در این حد و با این قدمت برگزار شده است و می‌شود و باید از دوستانی که ایده برگزاری آن را داده یا به تداوم آن کمک کرده‌اند، تقدیر و تشکر شود. جشنواره امروز به بلوغ و بالندگی رسیده است و بیشتر شهرهای کشور به‌نوعی از مشهد الگو گرفته‌اند. مشهد پیشرو بوده، هست و امیدواریم پیشرو بماند. ظرفیت خوب مطالبه هنری در شهر مشهد نیازمند برگزاری این دست از جشنواره‌هاست. همین که در شهرهای مختلف کشور خودمان اجرای المان‌ها مطالبه مردمی شده است و مسئولان به‌دنبال اجرای این طرح‌ها هستند و حتی در بعضی شهرها در رقابت با یکدیگرند، نشان می‌دهد این ایده درباره دیگر شهرها نیز موفق بوده است. همچنین، نشان‌دهنده نیاز مردم به هنر شهری در شهرهای مختلف ایران است.
محمد درویشی درباره یادمان‌های نوروزی و تأثیر آن‌ها در شهر مشهد توضیح داد: از چند منظر می‌توان به نقش یادمان‌ها در شهر نظر کرد که اولین آن به گسترش هنر در شهر مربوط است. از این منظر، مهم‌ترین اتفاق ارتقای کیفیت زندگی شهروندان است. این هنر می‌تواند روحیه مردم را تلطیف و در آن‌ها شور و شعف ایجاد کند، انرژی مثبت بدهد و شهروندان را به شهر خودشان دل‌گرم کند. اگر بخواهیم مقایسه کنیم، مانند خانه‌تکانی قبل از سال نو آغاز می‌شود و در مقیاس بزرگ‌تر این تغییرات باعث حس خوب و سرزندگی و شادابی می‌شود. این اتفاق مکرر در مشهد افتاده و به مطالبه مردمی تبدیل شده که البته اتفاق بسیار خوبی است. خروج از یکنواختی، اثر دیگر این رویداد از این زاویه است. همان‌طور که انسان‌ها به تغییر در خانه و زندگی نیاز دارند، تنوع فرم‌های جدید در شهر نیز از زاویه‌های مختلف مهم است. خیلی از این مباحث آموزنده است و بسیاری از مفاهیم مهم روز را می‌توان از این طریق به شهر منتقل کرد، به‌ویژه که شهر مشهد فقط به مشهدی‌ها تعلق ندارد و به کل ایران متعلق است؛ سالانه زائران زیادی به این شهر می‌آیند و مخاطبان زیادی از شهرها و کشورهای مختلف داریم که برد تبلیغاتی خوبی دارد. حتی تهران به‌عنوان پایتخت نیز نگاهی به مشهد دارد؛ شهرهای مختلف هم از مشهد تأثیر گرفته و این رویکرد را اجرا کرده‌اند.
درویشی تصریح کرد: دومین منظر به المان‌ها مربوط است؛ تعدادی از المان‌ها می‌توانند به‌عنوان نماد برای مکانی خاص در نظر گرفته شوند. البته این المان‌ها باید درست طراحی شوند و ایده خلاقانه‌ای در ساخت اثر داشته باشند. همچنین این المان‌ها باید با بستر و محل نصب از زاویه‌های مختلف فرهنگی و اجتماعی هماهنگ باشند؛ در این صورت می‌توان از کلمه یادمان برای این المان‌ها استفاده کرد، یعنی چیزی که مردم آن را به یاد آورند و برای ساکنان آن محدوده حس تعلق به وجود می‌آورد و فضای گفت‌وگو و تعامل ایجاد می‌کند. نگاه من به این آثار مثبت است. نصب المان‌ها مطالبه عمومی مردم مشهد است و این نشان‌دهنده بازتاب المان‌ها بین مردم است. این رویداد جزو فرهنگ عمومی شهر شده است و در ایام نوروز و در دیدوبازدیدها از این المان‌های شهری صحبت می‌شود. از طرفی این رویداد فضای خلاقانه‌ای را برای هنرمندان ایجاد کرده است و آن‌ها می‌توانند در راستای دانش هنری‌شان، هنرشان را عرضه کنند که ظرفیت خوبی است و در سال‌های گذشته فراموش شده بود.
داور بخش یادمان‌های جشنواره وجود مرقد مطهر امام‌رضا(ع) را مهم‌ترین نشانه هویت مشهد دانست و بیان کرد: وجود مرقد مطهر امام‌رضا(ع) و محل شهادت ایشان که نام مشهد هم برگرفته از آن است، مهم‌ترین نشانه هویت مشهد تلقی می‌شود. سابقه تاریخی این شهر به زمان حضور امام‌رضا(ع) برمی‌گردد و شکل‌گیری و گسترش این شهر به این حضور مرتبط است. علاوه بر این، مباحث تاریخی، فرهنگی، علمی و وجود مراکز علمی در این شهر می‌تواند به نمادهای هویتی شهر مشهد تبدیل شود. از طرفی می‌توان از زاویه‌های مختلف به این موضوع پرداخت، مثل جغرافیایی. تاریخ هنرهای دیگر مثل شعر و موسیقی نیز در شکل‌گیری این نمادها اثرگذار است. علاوه بر همه این‌ها، مشهد در دوره‌ای پایتخت ایران نیز بوده است. همه این‌ها می‌تواند به‌عنوان نمادهای تکمیلی شهر مشهد در نظر گرفته شود و المان‌ها نیز می‌توانند بر اساس این مفاهیم شکل بگیرند. این‌ها می‌تواند حس تعلق، دانستن تاریخ و احساس قدرت و شکوه به مردم این شهر بدهد و مشخص می‌کند این شهر تاریخ بزرگی دارد و می‌توانند اتفاقات بزرگ دیگری رقم بزند؛ البته به‌جز این مفاهیم، هنر می‌تواند مفاهیم روز را نیز در بر و تغییر برخی رفتارها و جایگزینی رفتارهای مناسب را برعهده بگیرد. هنر بهترین ابزار است و می‌تواند به‌صورت توصیه و تلطیف‌گونه این تغییرات را ایجاد کند.
درویشی رویدادمحوربودن المان‌ها را از دو منظر مناسب بحث دانست و گفت: دیدگاه، همان تداوم نگاه تعاملی به رویداد است؛ اتفاقی که حول اثر ایجاد می‌شود و این اتفاق می‌تواند برای طراح بسیار مؤثر باشد. طراح می‌تواند فکر خلاقانه‌ای را نسبت به سال‌های گذشته ارائه کند؛ زیرا اثر در تعامل با مخاطب کامل می‌شود و کیفیت کار بهتر می‌شود. دومین منظر هم به اتفاق یا مناسبتی مربوط است که اثر را شکل می‌دهد و محل مشخصی دارد. پس موضوع اثر بر کیفیتش تأثیر می‌گذارد و این اتفاق ابعاد جدیدی برای مخاطب به‌دنبال دارد. نگاه ما صرفا حظ بصری نیست و مخاطب در اثر دخل و تصرف دارد؛ مخاطب می‌تواند رویداد خاصی را با اثر ایجاد کند و می‌تواند کیفیت آثار را ارتقا دهد.
او معیارها و اصول کارشناسی لازم برای اجرای المان‌ها را این‌گونه تشریح کرد: مطابق هر جشنواره معیارها در فراخوان اعلام می‌شود و بخشی از آن‌ها به‌صورت کلی و بخشی دیگر آن به‌صورت اختصاصی است. مهم‌ترین نکات برای داوران ایجاد خلاقیت، نگاه نو به مضمون، ارائه خلاقانه و استفاده از مواد اولیه جدید است. نکته‌ای که امسال به این فراخوان اضافه شده است و اهمیت زیادی دارد، تعامل مخاطب با اثر است؛ اینکه المان چه نوع تعاملی را با محیط و افراد شکل می‌دهد و می‌تواند این ارتباط را قوت ببخشد. استفاده از فناوری جدید می‌تواند اثری متفاوت خلق کند که به موضوع و ایده خلاقانه مرتبط است.
درویشی افزود: ابتدا باید می‌دیدیم که همه آثار قوانین کلی را رعایت کرده‌اند یا نه؛ این قوانین بصری هستند و شامل رعایت تناسب، ارتباط با محتوا و مضمون و امکان هماهنگی بیشتر با بستر نصب. این نکات در داوری مدنظر قرار گرفته است و علاوه بر این‌ها استفاده از کیفیت بصری مناسب، نگاه جدید و خلاق به موضوع و ایجاد نوع جدیدی از تعامل نکاتی هستند که در داوری مدنظر قرار گرفته‌اند.
داور بخش یادمان‌های نوروزی از رویداد نوروزگان درباره بین‌المللی‌شدن جشنواره هنرهای شهری مشهد و تأثیر آن بر کیفیت جشنواره گفت: هر چه دامنه ورود طراحان گسترش یابد، نگاه‌های متفاوتی به موضوع و مشهد تزریق می‌شود؛ این نگاه‌های متفاوت از یکنواختی این جشنواره در سال‌های پیاپی جلوگیری می‌کند و می‌تواند تجربه کسانی باشد که در کشورهای مختلف اثر داشته‌اند و استفاده از تجربه آن‌ها به کیفیت بهتر آثار منتهی می‌شود. از طرفی این آثار بر مردم مشهد، مسئولان و هنرمندان تأثیر می‌گذارد؛ مردم مشهد با نوع جدیدی از نگاه به موضوعات روبه‌رو می‌شوند، مسئولان شهری به رقابتی که بین هنرمندان داخلی و خارجی اتفاق می‌افتد، واقف می‌شوند و هنرمندان نیز در معرض این اتفاق تجربیات زیادی به‌دست می‌آورند.
سید محمد عطایی