دبیر جشنواره بین‌المللی هنرهای شهری مشهد گفت: دوستانی که در ایام نوروز به مشهد سفر کردند، شاهد برگزاری جشنواره استقبال از بهار بودند. این جشنواره که 13 سال است برگزار می‌شود، با ساخت المان‌های شهری آغاز شد.
به‌گزارش ستاد خبری جشنواره بین‌المللی هنرهای شهری مشهد، مهدی یکپسر در نشستی با هنرمندان در اصفهان با توضیح اینکه ایده جشنواره سال1392 جایزه ایسسکو را دریافت کرد، اظهار کرد: این جشنواره در سال‌های بعد با شکل‌های مختلف برگزار شد، امسال اتفاقی جدید در این جشنواره رخ داده و علاوه بر حفظ بخش‌های مختلف جشنواره‌های گذشته، بخش طراحی پاویون داستان‌دار در حوزه بین‌المللی اضافه شده است.
وی افزود: نقاط و سوژه مشخص در شهر مشهد در قالب پاویون قرار است برخی از داستان‌های شهر مشهد را روایت کند. فراخوان این جشنواره را از دو هفته قبل آغاز کردیم و برای سایت‌های خارجی منتشر شده است.
یکپسر بیان کرد: هنر شهری در سال‌های گذشته دست‌کم در مشهد بیشتر درگیر کارهای موقت و در لایه‌هایی کمتر از مفاهیم ارائه‌شده است و این بهانه‌ای است تا لایه‌های مفهومی بیشتری را به کارها اضافه کنیم و کارها را به‌سمت ماندگاری ببریم.
وی با بیان اینکه چنین رویکردی امکان گردهمایی گروه‌های مختلف را فراهم می‌کند تا محصولات بینارشته‌ای داشته باشیم، تصریح کرد: در سال‌های گذشته شاهد بودیم که هنرمندان هنرهای تجسمی، معمار، هنرهای نمایشی و هنرهای کاربردی در این جشنواره حضور پیدا می‌کردند و جشنواره صرفا با حضور هنرمندان مشهدی برگزار نمی‌شده است و بلکه هنرمندان از شهرهای مختلف شرکت می‌کردند. در این راستا، رویکرد جدید می‌تواند توسعه‌ای برای این حضور باشد.
دبیر جشنواره بین‌المللی هنرهای شهری مشهد خاطرنشان کرد: جشنواره در بخشی مسیر گذشته خود را طی می‌کند؛ رویداد، نوروزگان برنامه‌های گذشته است و آثار آن با سطح کیفی متفاوت براساس رزومه هنرمندان سفارش داده می‌شود و در رقابتی محدود تعدادی از آثاری که از سوی هیئت‌داوران انتخاب شود، اجرا می‌شود.
یکپسر با اشاره به چهاربخش‌بودن این رویداد بیان کرد: المان‌های نورزی بخش اول است که با مفاهیم و داستان‌هایی برمبنای المان‌های تعاملی در بخشی از نقاط اصلی شهر مشهد شکل می‌گیرد. نمایش‌های نوروزی و برنامه‌های سرگرمی بخش دوم است. علاوه بر اجرای المان، آثاری اجرای می‌شود که نقطه عطف مکان‌رویدادهایی است و المان نقطه شاخص آن مکان‌رویداد خواهد بود.
وی ادامه داد: همچنین بخش نقاشی دیواری وجود دارد که در سال‌های گذشته به بلوغ رسیده است. بخش دیگر تزیینات شهری است که نقش رنگ‌زدن به شهر را دارد و حال‌وهوای عمومی را در شهر بهتر می‌کند.
دبیر جشنواره بین‌المللی هنرهای شهری مشهد افزود: به‌دلیل اینکه المان‌ها محدودند، وسعت ایجاد فضای شاداب در شهر را نداریم و آن‌ها را در تزیینات شهری دنبال می‌کنیم که بخش نمایش‌های خیابانی نیز مکمل المان‌ها خواهد بود.
وی با اشاره به بخش مسابقه بین‌الملل این جشنواره گفت: 14 نقطه فعال، برجسته و دارای فضا و عرصه مناسب را که مکان تردد و حضور جمعی است، در شهر مشهد برای پاویون‌های داستان‌دار انتخاب کرده‌ایم. این فضاها میزبان آثاری خواهند بود که در بخش مسابقه در نظر گرفته شده است.
یکپسر تصریح کرد: توقع این است که آثار علاوه بر کانسرت بیرونی که با دو مفهوم برکت و کرامت ساخته می‌شود، از محتوای درونی براساس 18 سوژه اصلی طراحی شود و تا سوم دی‌ماه آثار در سایت جشنواره بارگذاری شود. ما نیز تا اواسط دی‌ماه آثار را داروی می‌کنیم. روند جشنواره بر این اساس خواهد بود که آثاری که در مرحله اول داوری برگزیده شوند، مجوز اجرا می‌گیرند. هنرمندان تا سقف 450 میلیون تومان برای ساخت کار اعتبار می‌گیرند و اسناد مسابقه آنالیز و قرار منعقد می‌شود. همچنین، براساس سطح‌بندی هیئت‌داوران در آثار، هیئت‌داوران در سه گروه مبلغ 30، 40 و 50 میلیون تومان هم به‌عنوان حق هنری به هنرمندان راه‌یافته به مرحله بعد پرداخت می‌کند.
دبیر جشنواره بین‌المللی هنرهای شهری مشهد اضافه کرد: هنرمندان دو ماه فرصت دارند کارشان را بساز‌ند و تا اواخر اسفندماه در نقطه‌ای که مکان‌یابی می‌شود، نصب کنند. مبنا براساس اطلاعاتی است که در پیوست دو منتشر شده است.
وی خاطرنشان کرد: آثار از 27 اسفندماه رونمایی می‌شود و تا اواخر فروردین‌ماه که حضور زائران را خواهیم داشت و مردم بازدید می‌کنند، برنامه مفصلی برای تورهای بازدید مردمی و رویدادهای پیرامون آن پیش‌بینی شده است. امیدواریم که تا 31 فروردین‌ماه داوری آثار را دو جشنواره جمع‌بندی کنیم. برای برگزیدگان جشنواره سه جایزه 10، 6 و 4 هزار دلار برای رتبه‌های اول تا سوم در نظر گرفته‌ایم. همچنین باتوجه‌به اهمیت نظرهای مردم، بخش نظرسنجی مردمی پیش‌بینی شده است و با رأی مردم یک اثر منتخب جایزه 5 هزار دلاری دریافت می‌کند.
یکپسر ادامه داد: خرداد که دهه کرامت و میلاد باسعادت حضرت امام‌رضا(ع) است، مراسم اختتامیه جشنواره و اهدای جوایز برگزار می‌شود و همچنین، آثار به یکی از بوستان‌های مشهد منتقل می‌شود تا ماندگار شود. این‌همه در راستای این است که به‌سمت بوستان موضوعی با بحث عناصر هویتی مشهد حرکت کنیم و ظرفیتی که در سال‌های گذشته با المان‌های موقتی شکل نمی‌گرفته است، امسال شکل بگیرد.
وی با اشاره به ایجاد تنوع در موضوعات افزود: موضوعات این جشنواره شامل بحث‌های دینی و حضرت امام‌رضا(ع)، ویژگی‌های شهر مشهد، طبیعت، نوروز و مسائل اجتماعی است و باتوجه‌به سلیقه‌های مختلف مردم و هنرمندان، تنوعی از موضوعات را در این جشنواره داریم.
ابوذر ناصحی، هنرمند اصفهانی، در این جلسه با توضیح اینکه مشهد به‌عنوان یکی از جایگاه‌های اصلی تغییر و تحولات تاریخ هنر فرهنگ ایرانی نقش پررنگی داشته است، گفت: جشنواره مفصل دیده شده است، اما سردرگمی در موضوعات نقاشی دیواری، المان‌ها و پاویون‌ها وجود دارد، درباره این بحث صحبت کنید.
بهزاد چوپانکاره، رئیس اداره هنری شهرداری مشهد و مدیر برگزاری جشنواره، در پاسخ به این سؤال گفت: تجربه خوبی در بخش نقاشی دیواری در مشهد داریم. نقش‌ها را در سطوح و ابعاد دیوارهای مختلف داریم که دیوارهای کوچک‌مقیاس را به سطح دو و سه تبدیل کردیم و براساس جداره و سطح کاری که دارد و میزان شکلی که برای دیوار طراحی می‌شود، سطح‌بندی می‌کنیم.
وی افزود: اما بر دیوارهای بزرگ‌مقیاس که حدود 202 تا 300 متری است، کارهای سطح یک انجام می‌شود. مواد و جنس کاری خوب که در این بخش استفاده می‌شود، چون ماندگارتر است، زیرا طول عمر این نقاشی 5 تا 8 سال است.
رئیس اداره هنری شهرداری مشهد با بیان اینکه هرسال این بخش را با یک نگرش و روند متفاوتی در شهر اجرا کردیم، تصریح کرد: از سال1397 در فضای نقاشی با حضور عادل حسن‌زاده اتفاق بسیار خوبی رخ داد و در سال1398 متفاوت شد و در سال1399 که در خدمت هنرمندان بودیم، با موضوع طبیعت خراسان فعالیت‌هایی را شروع کردیم.
وی اظهار کرد: با استفاده از گونه‌های مختلف گیاهی و فضای طبیعی سعی کردیم فضای شهر را به‌سمتی ببریم که روایت‌های داستانی مشهد مشاهده شود. هر شهری داستان‌ها و روایت‌ها و قصه‌های متفاوتی دارد که بسته به نظر مردم آن شهر جذابیت دارد و لایه‌های هویتی شهر را می‌سازد.
چوپانکاره با بیان اینکه در این فراخوان المان‌های نوروزی داستان و روایت را داریم که گروه نمایش برای این قصه‌ها نمایش تولید می‌کند، تصریح کرد: در نقاشی دیواری هم این روایت‌ها تصویر می‌شود. به‌دنبال اضافه‌کردن واقعیت‌افزوده و موارد این‌چنینی به نقاشی‌ها هستیم تا زمانی که مردم یک نقاشی دیواری متفاوت در شهر می‌بینند، بتوانند با گوشی خود روایت و داستانش را نیز مشاهده کنند.
وی اضافه کرد: نگاه به نقش برجسته را در کنار نقاشی دیواری داشتیم و نقوش مختلفی که در معماری‌های مشهد و خراسان باب بوده است را برای دیوارهای کوچک‌مقیاس در نظر گرفتیم. استفاده از لکه‌گذاری در ابعاد مختلف را نیز در دستورکار قرار دادیم.
رئیس اداره هنری شهرداری مشهد بیان کرد: کاشی‌کاری 50در70 یا 80در120 را در لکه‌هایی در دیوارهای شهر با نگاه معرفی کاشی‌کاری و هنر کاشی خراسان و همچنین تپش قلب مردم برای حرم حضرت رضا(ع) اجرا می‌شود.
وی تصریح کرد: هنرمندان در این جشنواره آزادند که در بخش پاویون سه تا پنج اثر و نقاشی دیواری را به جشنواره ارسال کنند. آن‌ها می‌توانند با مراجعه به سایت جشنواره ثبت‌نام و در بخش‌های مختلف شرکت کنند.
همچنین دبیر جشنواره بین‌المللی هنرهای شهری مشهد در این زمینه گفت: اطلاعات این جشنواره در سایت قرار دارد. در بخش المان‌های نوروزی و نقاشی دیواری، هنرمندان تا 10 دی‌ماه برای ارسال رزومه وقت دارند، اما در پاویون و بخش‌های دیگر شرکت برای علاقه‌مندان آزاد است.
وی افزود: سایت خانه هنرمندان مشهد آثار سال‌های گذشته این جشنواره را منتشر کرده است و نگاه ما در جشنواره چهاردهم، نگاه کیفی و مفهومی است.
احمدرضا میرمقتدایی، عضو هیئت‌عملی گروه گرافیک دانشگاه سپهر اصفهان، هم در این جلسه گفت: این نشست را به فال نیک می‌گیریم که اهمیت هنر را در هر نقطه شهر و کشور درک کرده‌ایم. باید این اتفاق را گسترش دهیم. نکته‌ای که مهم است، این است که هرسال در نوروز در مشهد حاضر می‌شویم و اتفاقاتی که شما رقم زدید را رصد می‌کنیم. برخورد هنر، عمومی است که راجع به آن کار کرده‌اید. باتوجه‌به اینکه شکاف عمده‌ای بین فضای اجتماعی و هنر فاخر رخ داده است، این را در مشهد حس نمی‌کنیم؛ اینجا مردم بیشتر با هنر ارتباط برقرار کرده‌اند. معمولا بین هنرمندان و آثار فاخر و فضای اجتماعی که خوب همدیگر را درک نکنند، شکافی ایجاد می‌شود. البته هنرمندانی که حرفه‌ای کار می‌کنند، اهل فراخوان نیستند و شما را به چالش می‌کشند و نشان می‌دهند که فضاهای حرفه‌ای و شرکت‌کنندکان چقدر می‌توانند جریان‌ساز کار
انی‌ها به‌شکل فردی کار می‌کنند.
وی افزود: اینکه معماران، طراحان گرافیک محیطی و صنعتی کنار هم کنند را کمتر مشاهده کرده‌ایم و اگر این اتفاق بیفتد و فضای گروهی‌کارکردن در کشور ایجاد شود، دستاورد ارزشمندی است.
یکی دیگر از هنرمندان اصفهانی با توضیح اینکه خراسان در زمینه‌های معماری، موسیقی و دیگر هنرها غنی است و آبشخور هنرهای مختلف است، اما جایی ضربه خوردیم که ادبیات از بقیه هنرها جدا شد، گفت: اگر دیگر هنرها را با ادبیات پیوند دهیم، آثار خوبی دیده می‌شود.
چوپانکاره، رئیس اداره هنری شهرداری مشهد، در این زمینه گفت: سال گذشته اتفاقات خوبی در زمینه هنر در مشهد رخ داد و برای اولین‌بار جایزه ادبی مشهد را در دو بخش راه‌اندازی کردیم که جایزه بهار برای ملک‌الشعرای بهار، جایزه اخوان برای شعر نیمایی و بخش توس را داشتیم که روایتگر مشهد بود. همچنین، بخش رمان و داستان را داشتیم و هنرمندان بسیار خوبی از سراسر کشور در این جشنواره شرکت کردند.
وی اضافه کرد: سال گذشته اولین دوسالانه نقاشی شاهنامه را برگزار کردیم که 518 اثر در ابعاد و تکنیک‌های مختلف دریافت کردیم و پس از سه دوره داوری در تهران و مشهد، به 30 اثر بسیار خوب رسیدیم و برای اولین‌بار مدیریت شهری این 30 اثر را خرید که در موزه بزرگ خراسان موجود است.
رئیس اداره هنری شهرداری مشهد بیان کرد: معابر و خیابان‌های شهر مشهد به نام استادان هنر نام‌گذاری شده است.
یکپسر با اشاره به گروه هیئت‌داوران گفت: در بحث هیئت‌داوران در حوزه بین‌الملل، نگاه بینارشته‌ای داریم. داوران از حوزه‌های مختلف هستند؛ آقای سیدمهدی حجت در حوزه معماری، آقای استاد طاهر شیخ‌حکمایی در حوزه مجسمه‌سازی، دکتر امامی‌فرد در حوزه هنر جدید، دکتر شیخی، رئیس دانشگاه هنر کاربردی دانشگاه هنر در حوزه هنر کاربردی، استاد قدیریان طراح صحنه و لباس در حوزه نگاه عملیاتی و میدانی، دکتر افضل طوسی از دانشگاه الزهرا(س) در حوزه انیمیشن و رسانه‌های نوین و آقای موسوی در حوزه مدیریت هنری انتخاب شده‌اند.
وی اضافه کرد: قالب مرسومی که در کشور به گروه‌های خاص گرایش داشت، شکسته شد و افراد مختلف برای رأی‌گیری باعث جمع‌بندی بهتر شدند. سوژه‌های برنامه‌ریزی‌شده نیز به شرح زیر است: حضرت رضا(ع)، نماز باران، کوهسنگی، سقاخانه، آب و زندگی، سنت نقاره‌نوازی، جاروکشی حرم مطهر، سیاوش از فردوسی، پدر و مادر که دو شخصیت تأثیرگذار بر انسان هستند، رفتار ما با طبیعت و محیط‌زیست و پایداری، انصاف و برخورد منصفانه در میان کسبه بازار و مشهد شهر جهانی گوهرسنگ‌ها.
شما باشند.
یکپسر در این زمینه گفت: شاید در اینکه از مثلث منفعت، حکمت و مصلحت یکی را انتخاب کنیم کاملا صحیح باشد. سعی کردیم تا حدی که در توان است مدیریت شهری نسبت به گذشته بیشتر سرمایه‌گذاری کند و اختلاف چشمگیری به وجود بیاورد.
وی اضافه کرد: برآیند نگاه مدیریت شهری خوب بوده است. سعی کردیم متوسطی پیش‌بینی شود. بخش دیگر انگیزه است که برخی شهرها اصفهان و مشهد دارند و برخی شهرهای دیگر موقعیتش دارند که در تلاشیم انگیزه‌شان را نیز مقداری تحریک کنیم.
دبیر جشنواره بین‌المللی هنرهای شهری مشهد با توضیح اینکه این جشنواره 13 سال در مشهد برگزار شده است و امسال به سال چهاردهم رسیده و سختی‌های زیادی کشیده است، بیان کرد: اگر این روال در آینده ادامه پیدا کند، پاسخ این نکات را می‌دهد. همچنین، در بخش سفارش در فراخوان اعلام شده است که بخشی از کارها به‌صورت سفارشی خارج از بخش مسابقه است.
کشاورز، دیگر هنرمند اصفهانی، در این نشست با توضیح اینکه بیشتر برنامه شما برای کوتاه‌مدت است و با اینکه اثر باکیفیت اجرا می‌شود، 4 تا 7 سال ماندگاری دارد، پرسید: آیا چشم‌اندازی وجود دارد که اگر اثری خلق شد، برای 100 یا 200 سال عمر کند و جزو هویت شهری شود؟
چوپانکاره در این زمینه گفت: سیاست مدیریت هنری بر این نکته و نگاه این بوده است که فضای بصری شهر را اصلاح کند. در چهار سال آینده که چشم‌انداز برنامه‌ریزی شده است، بخش هنری شهر بر این موضوع تأکید می‌کند تا بتوانیم فضای بصری شهر و نگاه و سلیقه مردم را تغییر دهیم. این تغییر سلیقه را در درخواست‌های مردم از شهرداری مشاهده کرده‌ایم.
جوکار، مدیر گروه هنر اسلامی دانشگاه اصفهان، در این نشست با بیان اینکه خوش‌حالیم که شاهد چنین رویدادهای هدفمند با رویکردهای ارزشمند هستیم، گفت: تجربه‌های دوره‌های قبل باعث کمک به این جشنواره بین‌المللی شد. زمان این فراخوان مناسب این جشنواره نیست و هنرمندان نیازمند زمان برای مرحله مطالعاتی هستند.
حسن‌زاده، دبیر اجرایی جشنواره بین‌المللی هنرهای شهری مشهد، در این زمینه گفت: دغدغه مدیریت شهری در اداره هنری شهرداری مشهد مثل دغدغه شماست، اما با تغییر مدیریت‌ها روبه‌رو شدیم و تا شورای شهر جدید مستقر شد و مدیریت‌هایش شکل گرفت، بخشی از زمان استاندارد را از دست دادیم.
وی افزود: تا شورای سیاست‌گذاری و طراحی این فراخوان شکل گرفت، زمان برد. این جشنواره چهاردهمین دوره است. سال1387 برای تغییر حال‌وهوای عید نوروز در شهر، جشنواره را شروع کردیم. مشهد بنای بصری و تاریخی متفاوتی نسبت به اصفهان دارد.
دبیر اجرایی جشنواره بین‌المللی هنرهای شهری مشهد اضافه کرد: اولین سالی که شروع به برگزاری جشنواره کردیم، هیچ شهری با هنر به استقبال نوروز نمی‌رفت و حتی شهر تهران دو سال پس از اولین جشنواره ما در این زمینه اقدام کرد.
وی تصریح کرد: این حرکت به رشدش ادامه داد و به بلوغی نسبی رسید و امروز کسانی که در هنر شهری در حوزه‌های مختلف دیوارنگاری، مجسمه شهری، گرافیک محیطی و آذین‌بندی و نقش برجسته فعالیت می‌کنند، با جشنواره مشهد آشنا هستند. امسال یک گام روبه‌جلو برداشتیم و در عرصه بین‌الملل شروع به فعالیت کردیم.
حسن‌زاده با بیان اینکه مشارکت مردم در ساخت آثار برای ما مهم است و موضوعیت دارد، اظهار کرد: امسال بخش بین‌الملل جشنواره کاملا با مخاطب تعریف می‌شود و آثار از تماشایی و تزیینی‌بودن صرف فاصله می‌گیرند و با مخاطب کامل می‌شوند.
وی بیان کرد: دوست داشتیم دو ماه بیشتر زمان می‌داشتیم و نشست امروز را در شهرها و کشورهای مختلف برگزار می‌کردیم، اما بهار مشهد زمان ویژه‌ای است. پیش از کرونا شش میلیون مسافر در این مدت به مشهد سفر می‌کردند، در صورتی که میانگین آمار مسافر در طول سال برای مشهد 30 میلیون نفر است. دیده‌شدن آثار در نوروز باعث می‌شود هنرمندان مختلف در این طرح مشارکت کنند.
وی با بیان اینکه سال اول این جشنواره را با دو امید شروع کردیم، خاطرنشان کرد: اینکه دوستان با سابقه ذهنی انتظار داشتند شرایط ویژه شود و اینکه برای زمان‌بندی امیدوار بودیم اتفاق خاصی رخ ندهد. اختتامیه این دوره خردادماه سال آینده برگزار می‌شود و فراخوان بهار 1402 را رونمایی می‌کنیم.
دبیر اجرایی جشنواره بین‌المللی هنرهای شهری مشهد اضافه کرد: سابقه مشهد در این جشنواره 13 سال است. در ایام عید نوروز باتوجه‌به کاهش شیوع کرونا در کشور، مسافرت به مشهد بیشتر می‌شود و این فرصت ویژه‌ای است که نباید از دست داد و باید از آن استفاده کرد.
یکپسر، دبیر جشنواره بین‌المللی هنرهای شهری مشهد، در این زمینه گفت: برخی اوقات در فرصت کوتاه نتایج خوبی به‌دست می‌آید اما قطعا زمان در به‌سرانجام‌رسیدن فعالیت‌های هنری مهم است. واقعیت این است که روی کاغذ افراد هنرمندی هستیم، اما در مقیاس عمل وقتی بخواهیم یک سازه ایجاد و با محتوای داخلی تنظیم کنیم و گروه تشکیل دهیم، لنگ می‌زنیم.
