به گزارش ستاد رسانهای جشنواره بین المللی هنرهای شهری مشهد، جشنواره چهاردهم اتفاق جدیدی دارد؛ اضافه‌شدن بخش بین‌المللی به این جشنواره باسابقه می‌تواند اتفاقات خوبی را در جهان‌شهر برکت و کرامت رضوی رقم بزند. بخش نوروزگان جشنواره نیز در چهار بخش برگزار می‌شود که هنرهای نمایشی یکی از آن‌هاست. قرار است چهارده اثر نمایشی به‌صورت میدانی با تأکید بر خلاقیت‌های ویژه و اجرای مفهومی، مکمل یادمان‌های نوروزی در چهارده نقطه شهر باشند. مهدی سیم‌ریز، یکی از سه داور این بخش، در گفت‌وگو با شهرآرا از ظرفیت‌های مشهد و این جشنواره گفت که در ادامه می‌خوانید.
داور بخش هنرهای نمایشی جشنواره ابتدا درباره موضوع هنر نمایش و توسعه شهری گفت: از گذشته‌های دور، نمایش بخشی از فرهنگ و تمدن محسوب می‌شده است. اگر به تاریخ و تمدن بشر نگاهی بیندازیم، همیشه نمایش و سالن‌های اجرا نقش بسیار مؤثری در شکل‌گیری فرهنگ و تمدن و هویت یک جامعه ایفا کرده‌اند. برای ایجاد یک جامعه و تمدن باید به هنر نمایش توجه ویژه شود و اجرای نمایش نقشی اساسی در پیشبرد اهداف فرهنگی جامعه دارد.
مهدی سیم‌ریز دراین‌باره افزود: هنر نمایش برخاسته از آیین‌ها، رسوم و کهن‌الگوهای یک جامعه است. عامل اصلی آن هم داشته‌های فرهنگی جامعه بشری است که در قالب نمایش بازآفرینی و یادآوری شده است. در شکل‌گیری یک نمایش، خود جامعه و رسوم آن نقش اصلی را ایفا می‌کردند. به‌تبع آن اگر جامعه‌ای بخواهد ارتقا پیدا کند، ابزار نمایش می‌تواند یکی از بهترین شاخصه‌های دربردارنده هویت یک جامعه و راهکارهای ارتقای سطح فرهنگی، اجتماعی، اقتصادی و معیشتی آن باشد.
سیم‌ریز در ادامه درباره بخش نمایش جشنواره توضیح داد: امیدوارم بخش نمایش به‌زودی ملی و بین‌المللی شود تا بتوانیم از توانمندی همه هنرمندان جهان استفاده کنیم، به‌ویژه کشورهایی که با کشور ما فصول مشترک فرهنگی دارند. کشورهایی مثل تاجیکستان، افغانستان، ترکمنستان، قزاقستان و ازبکستان ریشه‌های فرهنگی مشترک دارند و بخشی از خراسان بزرگ کهن هستند. هنرمندان این کشورها می‌توانند در این جشنواره شرکت کنند و پنجره‌های جدید فرهنگی و هنری را رو به مشهد باز کنند.
او درباره بخش بررسی سوابق این دوره از جشنواره نیز گفت: از اتفاقات خوبی که در این دوره از جشنواره افتاده است، توجه به سوابق ارائه‌دهنده یا گروهی است که برای شرکت در جشنواره درخواست داده است. ما مجموعه‌ای از سوابق را مدنظر قرار می‌دهیم تا با پیشنهاددهندگان وارد تعامل کاری شویم. این یعنی اینکه گام اول درست برداشته شده است. ما توانمندی شخص یا گروه را در سال‌های فعالیتش ملاک قرار می‌دهیم، چون گاهی ممکن است شخصی ایده خوبی برای جشنواره ارسال کند و اتفاقا ایده بدیع و نو باشد، اما صاحب ایده پشتوانه اجرای آن را نداشته باشد. متأسفانه این شرایط در جشنواره‌های دیگر شایع است و کار نهایی متناسب با ایده بدیع اولیه نیست. ما در این جشنواره از این فضا فاصله گرفتیم و مجموعه فعالیت‌های شرکت‌کنندگان را مدنظر قرار می‌دهیم و باتوجه‌به توانمندی‌شان وارد تعامل خواهیم شد.
داور رویداد نوروزگان درباره کارگاه‌های نمایش تصریح کرد: قرار است کارگاه‌هایی برای ایجاد فضای محتوایی برگزار شود و با گروه‌ها در بازه زمانی میان‌مدت سه‌ماهه بده‌بستان شود تا کارها برمبنای تعامل و نظارت شکل گیرد. این عمل کمتر در فراخوان‌ها مدنظر قرار گرفته است؛ فقط به‌تازگی در بعضی جشنواره‌ها میان حدفاصل بین اعلام آثار پذیرفته‌شده تا نمایش آن‌ها، استادراهنمایی از سوی دبیرخانه به گروه پیشنهاد می‌شود و او در بازه زمانی کوتاهی بر جریان تولید اثر نمایشی نظارت و مدیریت می‌کند. اما فرایند بخش نمایش این جشنواره به شکلی دیده شده است که زمان کافی را به برگزارکننده و گروه اجرایی بدهد تا تعاملشان به حداکثر برسد. در این شرایط خروجی نهایی که مقابل چشم مخاطب قرار می‌گیرد، علاوه بر اینکه مبتنی بر توان حرفه‌ای گروهی است که سال‌ها تجربه دارد، دربردارنده الزامات مدنظر برگزارکنند‌گان هم خواهد بود. مجموعه این دو کنار هم در نهایت قطعا اثر مقبولی را برای مخاطب به نمایش در خواهد آورد.
سیم‌ریز به اهمیت نقش نمایش‌ها در جشنواره امسال اشاره کرد و گفت: به‌نظر من نمایش در جشنواره امسال حلقه واسط بین مفاهیم و مخاطب خواهد بود. سال‌های گذشته مفاهیم در قالب المان‌ها ارائه می‌شد که بسیار کار شایسته‌ای بود. نصب المان‌ها در شهر مطالبه دائمی شهروندان و حتی زائران را به‌دنبال داشت و این نشانه‌ای از موفقیت و تأثیرگذاری جشنواره بود اما این وسط چیزی کم بود، به‌ویژه از زمانی که المان‌ها از بزرگ‌نمایی خاطره‌انگیز اشیای کوچک فاصله گرفتند و به سمت المان‌های مفهومی رفتند. این تغییر به ترجمان و حلقه واسطی نیاز دارد تا مخاطب مفهوم، پیشینه و پیوست‌های آن المان را کامل دریافت کند. نمایش در این قسمت می‌تواند بهترین کارکرد را داشته باشد. در دوره‌های گذشته برخی کارها حول محور المان‌ها انجام شد، مثلا فایل صوتی خاصی پخش می‌شد و پیشینه آن نماد یا بیوگرافی تندیس یا سردیس را بیان می‌کرد. کار خوبی بود ولی نمایش، این کار را به‌صورت عینی و ملموس انجام می‌دهد. از این طریق بسته‌ای کامل به مخاطب ارائه می‌شود که معرفی المان و مفهوم آن خواهد بود.
داور بخش نمایش جشنواره بین‌المللی هنرهای شهری مشهد در پایان درباره چگونگی اجرای نمایش‌ها افزود: نمایش‌ها کوتاه خواهد بود، اما زمان آن طوری تنظیم شده است که حداکثر انتقال مفاهیم را داشته باشد و حوصله مخاطب هم سر نرود؛ قطعا نمی‌تواند بیشتر از زمان استاندارد توقف مخاطب مقابل المان باشد. تلاش ما این است که زمان آن در حد استاندارد نمایش‌های خیابانی و محیطی، بین ده تا بیست دقیقه و حتی کوتاه‌تر باشد. متأسفانه زمان بهره‌برداری مخاطب از نمایش‌ها طولانی نیست و منحصر به بازه کوتاه‌مدت است. به این معنی که المان‌ها بعد از ایام نوروز هم در شهر هستند، ولی نمایش‌ها فقط در همان ایام برگزار می‌شود. امیدوارم در همان زمان اندک هم رسالت خودش را به بهترین شکل انجام دهد.
شایان ذکر است که علاقمندان به شرکت در بخش بین الملل جشنواره هنرهای شهری مشهد می توانند آثار خود را تا 3 دی 1400 به دبیرخانه جشنواره ارسال نمایند و برای کسب 25 هزار دلار جایزه نقدی در رتبه های مختلف به رقابت بپردازند.
سیدمحمد عطائی